ThS.BS.Nguyễn Trương Minh Thế
Giảng viên ĐH Y Dược TP. HCM
Thuốc lý khí là những loại thuốc có tác dụng điều hòa chức năng của các tạng phủ. “Khí” là chỉ chức năng hoạt động của tạng phủ, khí không điều hòa tức chức năng tạng phủ bị rối loạn, thường biểu hiện các hội chứng bệnh lý “khí trệ và khí nghịch”. Thuốc lý khí là những loại thuốc có tác dụng tiêu trừ các chứng khí trệ và khí nghịch.
Thuốc lý khí phần lớn có hương thơm, tính ôn, vị cay đắng thiện về hành tán tả giáng có tác dụng hành khí tiêu trướng, giải uất chỉ thống, giáng nghịch chỉ ẩu, giáng khí bình suyễn, trong điều trị dùng để điều hòa tỳ vị, thư giãn can khí, bình giáng phế khí.
Do tính chất cay ôn, thuốc lý khí dễ làm hao khí hại âm cho nên cần thận trọng lúc dùng đối với các chứng âm thương, khí hư, cơ thể bệnh nhân suy nhược.
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại, thuốc lý khí có tác dụng sau:
- Tác dụng đối với cơ trơn
- Ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa
- Quất bì tăng tiết dịch vị
- Thanh bì, Chỉ thực, Phật thủ làm giãn cơ trơn trường vị, ức chế nhu động ruột, chống co thắt.
- Mộc hương, Hương phụ tăng nhu động ruột
Quả Phật thủ
- Ảnh hưởng đến chức năng hô hấp
- Quất bì, Thanh bì, Mộc hương làm giãn phế quản, chống co thắt, bình suyễn
- Hương phụ làm tăng cường độ hô hấp, tăng chức năng hô hấp.
Thanh bì
- Ảnh hưởng đến tử cung
- Chỉ thực hưng phấn cơ trơn tử cung, Hương phụ ức chế co bóp tử cung
- Tác dụng đối với hệ tim mạch
- Ảnh hưởng đến chức năng tim: Quất bì, Thanh bì, Hương phụ có tác dụng hưng phấn cơ tim, tăng lực co bóp cơ tim.
- Ảnh hưởng đến mạch máu:
- Thanh bì, Chỉ thực làm tăng lưu lượng máu của động mạch vành và nâng cao huyết áp.
- Phật thủ, Mộc hương làm giãn mạch máu ngoại vi và hạ huyết áp.
- Tác dụng đối với trung khu thần kinh
Hương phụ có tác dụng nâng cao ngưỡng đau.
Hương phụ
- Tác dụng kháng khuẩn
- Mộc hương, Ô dược, Trầm hương ức chế trực khuẩn thương hàn và phó thương hàn.
- Trầm hương, Xuyên luyện tử ức chế trực khuẩn lỵ, trực khuẩn lao.
- Ô dược ức chế trực khuẩn mủ xanh, trực khuẩn đại tràng.
- Hương phụ ức chế nấm.
- TÁC DỤNG DƯỢC LÝ CỦA MỘT SỐ VỊ THUỐC THUỘC NHÓM HOẠT HUYẾT (10.10.2019)
- GIỚI THIỆU MỘT SỐ LOẠI HÌNH CHÂM CỨU (05.10.2019)
- SUY NHƯỢC CƠ THỂ MẠN TÍNH - KẺ PHÁ HOẠI THẦM LẶNG (08.09.2018)
- MAI HOA PHẤN - PHƯƠNG THUỐC KHỬ MÙI CƠ THỂ TỪ HOÀNG CUNG TRUNG HOA (21.10.2017)
- MỒ HÔI GÂY MÙI KHÓ CHỊU ĐÔNG Y CHỮA THẾ NÀO? (27.09.2017)
- ĐIỀU TRỊ CẢM MẠO BẰNG Y HỌC CỔ TRUYỀN (21.09.2017)
- ĐIỀU TRỊ TRẦM CẢM SAU SINH BẰNG ĐÔNG Y (21.09.2017)
- KẾT HỢP ĐÔNG TÂY Y ĐIỀU TRỊ VIÊM QUANH KHỚP VAI (21.09.2017)
- ĐIỀU TRỊ VIÊM XOANG BẰNG ĐÔNG Y (22.09.2017)
- CHẾ ĐỘ ĂN LOW CARB – LỢI HAY HẠI? (22.09.2017)