ThS.BS. Nguyễn Trương Minh Thế
Giảng viên Khoa YHCT
ĐH Y Dược TP. HCM
Chuẩn bị dụng cụ
- Ấm thuốc: có thể dùng các loại ấm đất, ấm sành, nồi nhôm, xoong nhôm, nồi thép không gỉ, nồi áp suất, ấm sắc thuốc bằng điện.
- Nước sắc thuốc: nước sạch.
- Bếp sắc thuốc: Các loại bếp củi, bếp than củi, bếp than tổ ong, bếp gas, bếp điện...
- Chén để chứa nước thuốc sau khi sắc.
Các bước tiến hành
- Đổ thuốc vào ấm thuốc, rồi đổ nước ngập mặt thuốc khoảng 2 cm.
- Nếu dùng ấm thuốc có vòi: lấy giấy gói thuốc lót dưới mặt vung và nút vòi ấm để ngăn không cho thuốc sôi bồng lên tràn ra ngoài.
- Đặt ấm thuốc lên bếp.
- Mới đầu cho lửa lớn (vũ hoả) cho nhanh sôi. Khi đã sôi, tuỳ loại thuốc, dùng 1 trong 2 cách sau:
+ Với thuốc chữa bệnh ở biểu (cảm mạo…), thanh nhiệt: vặn xuống mức lửa vừa để nước thuốc sôi nhẹ khoảng 20 phút là chắt ra được. Chỉ sắc 1 lần.
+ Với thuốc bổ: vặn xuống mức lửa vừa nhỏ để sôi âm ỉ khoảng 60 phút. Điều chỉnh ngọn lửa để thuốc sôi nhưng không trào ra. Chắt lấy nước thuốc thứ nhất. Lại đổ nước vào ngập thuốc khoảng 1cm, tiếp tục sắc như trên, rồi chắt lấy nước thuốc thứ 2.
Chú ý
+ Thuốc là khoáng vật (Mẫu lệ, Thạch quyết minh…): cần đập vỡ nhỏ, sắc 10-15 phút rồi mới cho thuốc còn lại vào sắc tiếp.
+ Thuốc có sạn, đất (Hoàng thổ, Rễ lau) hoặc thuốc lượng lớn (Lô căn, Mao căn, Trúc nhự, Hạ khô thảo) sắc trước, chắt lấy nước làm nước sắc.
+ Thuốc phương hương (thơm, có tinh dầu): khi sắp sắc xong mới cho thuốc vào, 4-5 phút sau thì bắc ra (Bạc hà, Sa nhân, Đậu khấu, Nhục quế).
+ Thuốc quí như Nhân sâm nên thái lát, chưng nước cách thuỷ cho nhừ, chắt lấy nước sâm hoà với nước thuốc uống. Bã sâm có thể ăn.
+ Các thuốc như A giao, Qui giao, Lộc giác giao, ... Sau khi đã sắc thuốc xong, chắt nước thuốc, cho cao vào, gia nhiệt để hoà tan cao vào thuốc.
+ Thuốc bột (như Hoạt thạch tán mịn): Cho vào vải rồi sắc để tránh khi chắt nước thuốc bột ra theo và khi uống sẽ vướng ở họng.
- Trong khi sắc thuốc bằng các loại bếp cần:
+ Luôn có mặt để điều chỉnh ngọn lửa cho phù hợp, hoặc điều chỉnh nắp vung nồi cho thích hợp để thuốc không trào ra ngoài.
+ Không để thuốc cạn hết và cháy. Nếu thuốc cạn cần cho thêm nước cho đủ để chất thuốc có thể hoà tan tốt.
Liều lượng thuốc trong 1 lần uống là bao nhiêu?
- Người lớn: một chén (250ml)
- Trẻ em <12 tuổi, giảm liều bằng 1/2 hoặc 1/3 của người lớn. Với trẻ em nôn hoặc tiêu chảy, uống liều trên vẫn nôn, vẫn ỉa chảy thì giảm liều để dạ dày, ruột có điều kiện tiếp nhận thuốc, hấp thu thuốc.
Thời gian uống thuốc khi nào tốt nhất?
- Bệnh cấp tính: uống thuốc khi cần (theo chỉ định của thầy thuốc)
- Bệnh mạn tính: uống trước khi ăn 1 giờ.
Chú ý:
- Thuốc có kích thích niêm mạc dạ dày, ruột, nên ăn xong rồi uống để giảm kích thích
- Thuốc dưỡng tâm an thần chữa mất ngủ, nên uống trước khi ngủ
- Thuốc chữa sốt rét, nên uống trước cơn 2 giờ.
Cũng có thể uống thuốc theo kinh nghiệm cổ truyền
- Bệnh ở thượng tiêu (ngực trở lên đầu) thì ăn rồi uống thuốc.
- Bệnh ở trung tiêu (cơ quan vùng bụng trên), hạ tiêu (cơ quan vùng bụng dưới, chi dưới) thì uống thuốc rồi ăn.
- Bệnh ở kinh mạch tứ chi, uống thuốc vào sáng sớm lúc chưa ăn.
- Bệnh ở xương tuỷ, uống thuốc vào lúc no buổi tối.
Uống khi thuốc còn nóng hay nguội?
Bệnh nhiệt uống thuốc hàn, bệnh hàn uống thuốc nhiệt
Nguồn: Phòng khám Đông Y Vạn Hoa Minh
275 Lương Định Của, KP1, P. An Phú, Quận 2, HCM
- BẢO VỆ SỨC KHỎE CHO NGƯỜI CÓ THỂ CHẤT DƯƠNG HƯ TRONG MÙA LẠNH NHƯ THẾ NÀO? (21.01.2021)
- THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CỘT SỐNG CÓ NÊN MỔ KHÔNG? (10.07.2020)
- UỐNG THUỐC SAO CHO ĐÚNG CÁCH (08.07.2020)
- THỦY CHÂM TRONG ĐIỀU TRỊ ĐAU THẦN KINH TỌA (04.07.2020)
- THOÁI HÓA KHỚP GỐI - ĐIỀU TRỊ SAO CHO HIỆU QUẢ NHẤT (03.07.2020)
- KẾT HỢP ĐÔNG TÂY Y ĐIỀU TRỊ VIÊM AMIDAN (02.07.2020)
- NGÂM CHÂN THẢO DƯỢC (23.06.2020)
- THỐNG KINH LÀ GÌ? (19.06.2020)
- Ngủ bao nhiêu là đủ? (18.10.2019)
- TÁC DỤNG DƯỢC LÝ CỦA MỘT SỐ VỊ THUỐC THUỘC NHÓM LÝ KHÍ (11.10.2019)