Th.Bs Nguyễn Trương Minh Thế
Giảng viên Khoa YHCT - ĐH Y Dược TP. HCM
Thoát vị đĩa đệm là gì?
Thoát vị đĩa đệm được hiểu là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi chèn ép vào ống sống hay các rễ thần kinh sống.
Nguyên nhân thoát vị đĩa đệm?
Phổ biến là sai tư thế trong lao động, vận động và hoạt động; do thoái hóa tự nhiên do tuổi tác và các bệnh lý cột sống bẩm sinh hay mắc phải như: gai đôi cột sống, gù vẹo, thoái hóa cột sống cũng là các yếu tố thuận lợi để gây bệnh; do bị tai nạn hay các chấn thương cột sống; do tổn thương đĩa đệm cũng có thể do nguyên nhân di truyền.
Đối tượng thường dễ bị thoát vị đĩa đệm?
Nhóm người cao tuổi
Người cao tuổi luôn là nhóm đối tượng các bệnh liên quan tới xương khớp tìm đến. Ở nhóm người này cấu trúc xương khớp đã bắt đầu suy yếu, thiếu chất dẫn đến quá trình lão hóa diễn ra nhanh. Do áp lực lên đĩa đệm cũng lớn, bao xơ đĩa đệm yếu dẫn đi lúc này thoát vị xảy ra chỉ là thời gian.
Nhóm người lao động nặng nhọc
Do làm việc vất vả phải khuân vác nặng nhọc lặp đi lặp lại nhiều lần hoặc do sai tư thế lao động. Khi cường độ làm việc quá lớn tác động tới đĩa đệm, nhân nhầy trong đĩa đệm sẽ thoái vị ra ngoài gây chèn ép các dây thần kinh tủy sống, điều này khiến người bệnh cảm thấy đau đớn.
Nhóm người ngồi lâu
Người làm công việc đặc thù đứng hoặc ngồi nhiều trong một tư thế quá lâu như: sinh viên ngồi học nhiều sai tư thế và có lối sống thụ động, lễ tân, tài xế, thợ may, giáo viên, kỹ sư, kiến trúc sư, kế toán… Đặc biệt là giới văn phòng thường xuyên ngồi làm việc hàng giờ bên máy tính nên hạn chế vận động.
Nhóm người thói quen sinh hoạt thiếu khoa học
Những người có thói quen sinh hoạt không khoa học như: gối đầu quá cao trong khi ngủ, đeo túi nặng lệch ở một bên trong thời gian dài. Vận động viên thể thao, diễn viên múa với đặc thù nghề nghiệp chuyển đổi tư thế đột ngột và liên tục… Nhóm người này sẽ gây ra những ảnh hưởng xấu tới đĩa đệm và gây ra thoái hóa thoát vị đĩa đệm.
Nhóm người mắc bệnh bẩm sinh cột sống
Người mắc các bệnh lý bẩm sinh như gù vẹo, gai cột sống…. Ngoài ra, các chấn thương va đập do tai nạn hoặc trong lúc chơi thể thao nhưng không chữa trị triệt để có thể gây ra các tổn thương lâu dài ở cấu trúc đĩa đệm cột sống.
Nhóm người thừa cân, béo phì
Đối tượng thừa cân, béo phì khiến cột sống thắt lưng bị quá tải dẫn đến thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Nguyên nhân là khi trọng lượng càng tăng càng khiến cột sống phải chịu đựng nhiều áp lực, đĩa đệm nhanh bị thoái hóa và tổn thương.
ĐIỀU TRỊ PHƯƠNG PHÁP NÀO LÀ TỐT NHẤT?
1/ Điều trị thoát vị đĩa đệm bằng các phương pháp bảo tồn: châm cứu, cấy chỉ, thuỷ châm, vật lý trị liệu, dùng thuốc, tập luyện…
Đối tượng phù hợp với phương pháp này: thoát vị đĩa đệm mới khởi phát, chưa có chỉ định phẫu thuật.
Trên lâm sàng, các bác sĩ thường điều trị kết hợp thuốc uống, châm cứu, vật lý trị liệu đạt hiệu quả hơn 85% các trường hợp đau lưng cấp.
Giai đoạn đau nhiều có thể sẽ sử dụng thuỷ châm (các nhóm thuốc kháng viêm, thuốc phục hồi thần kinh ngoại biên…tiêm vào huyệt đạo) đạt hiệu quả cao.
Sau giai đoạn đau cấp sẽ ưu tiên các phương pháp không dùng thuốc như điện châm (châm cứu kết hợp kích thích điện), vật lý trị liệu (điện xung, điện phân, điện từ trường, siêu âm điều trị, sóng ngắn, kéo giãn cột sống…) để dần giảm đau, phục hồi dần dần tổn thương, hạn chế tác dụng phụ của thuốc giảm đau, kháng viêm.
Gần đây phương pháp cấy chỉ cũng được nghiên cứu và áp dụng thành công cho các bệnh nhân thoát vị đĩa đệm. (Cấy chỉ là phương pháp đặt vào huyệt vị 1 đoạn chỉ tự tiêu, đoạn chỉ này sẽ được cơ thể tiêu biến đi trong 1 khoảng thời gian nhất định (có thể từ 2 tuần đến vài tháng), trong quá trình làm tiêu các đoạn chỉ tại các huyệt vị sẽ làm kích thích các huyệt ấy tạo ra tác dụng điều trị như mong muốn).
Ưu điểm:
- An toàn
- Hiệu quả hầu hết các trường hợp
- Không xâm lấn, không phải trãi qua phẫu thuật.
Nhược điểm:
- Có thể cần nhiều thời gian để cơ thể phục hồi.
- Không hiệu quả trong những trường hợp quá nặng, có chỉ định phẫu thuật.
2/ Điều trị ngoại khoa
- Chỉ định khi điều trị nội khoa thất bại hoặc những trường hợp có chèn ép nặng (hội chứng đuôi ngựa, hẹp ống sống, liệt chi dưới…).
- Tùy theo tình trạng thoát vị, trượt đốt sống hoặc u chèn ép cũng như điều kiện kỹ thuật cho phép mà sử dụng các phương pháp phẫu thuật khác nhau (nội soi, sóng cao tần, vi phẫu hoặc mổ hở, làm vững cột sống). Hai phương pháp phẫu thuật thường sử dụng:
+ Phẫu thuật lấy nhân đệm: Cắt bỏ một phần nhỏ đĩa đệm thoát vị gây chèn ép thần kinh. Chỉ định sau khi điều trị đau 03 tháng không kết quả. Trường hợp bệnh nhân đã có biến chứng hạn chế vận động và rối loạn cảm giác nặng, cần phẫu thuật sớm hơn. Có khoảng 90-95% bệnh nhân giảm đau sau thủ thuật này.
+ Phẫu thuật cắt bản sống (cắt cung sau đốt sống): Chỉ định đối với đau thần kinh tọa do hẹp ống sống. Có khoảng 70-80% bệnh nhân giảm đau sau thủ thuật này, tuy nhiên phương pháp này làm cột sống mất vững và dễ tái phát
+ Trường hợp trượt đốt sống gây chèn ép thần kinh nặng: cố định bằng phương pháp làm cứng đốt sống.
Vậy tóm lại, Sau khi điều trị nội khoa ít nhất 3 tháng mà không cải thiện hoặc có những chỉ định bắt buộc (tiêu tiểu không tự chủ, mất cảm giác hình yên ngựa, teo cơ, liệt cấp hay liệt đang diễn tiến…) nên phẫu thuật. Còn lại đa số các trường hợp nên ưu tiên chọn phương pháp điều trị bảo tồn (châm cứu, cấy chỉ, thuỷ châm, vật lý trị liệu, thuốc…) sẽ tốt nhất cho bệnh nhân.
- BÀI TẬP GIÚP GIẢM ĐAU & PHÒNG NGỪA ĐAU CỔ GÁY (03.11.2023)
- MỘT SỐ BÀI TẬP PHỤC HỒI VẬN ĐỘNG TRONG VIÊM CHU VAI/VIÊM GÂN CƠ CHÓP XOAY (02.11.2023)
- ĐIỀU TRỊ ĐAU VAI DO VIÊM GÂN CƠ CHÓP XOAY (03.10.2023)
- RƯỢU THUỐC LÀ GÌ VÀ CÓ TÁC DỤNG NHƯ THẾ NÀO? (25.11.2022)
- CHỮA ĐAU BỤNG DO LẠNH ĐƠN GIẢN TẠI NHÀ (20.04.2022)
- ĐÔNG Y DÙNG THUỐC VÀ THỨC ĂN ĐIỀU TRỊ HẬU COVID-19 (27.03.2022)
- VÌ SAO CÁC KHỚP Ở CHI DƯỚI LẠI DỄ VIÊM DO GÚT NHIỀU HƠN CÁC KHỚP Ở CHI TRÊN? (23.12.2021)
- ĐAU ĐẦU - TRIỆU CHỨNG DỄ GẶP NHƯNG KHÓ CHỮA (04.07.2021)
- THOÁI HOÁ CỘT SỐNG CỔ (01.07.2021)
- THẤT BẢO MỸ NHIỆM ĐƠN - BÀI THUỐC CHỮA TÓC BẠC SỚM NỔI TIẾNG GẦN 500 NĂM CỦA CỔ NHÂN (29.06.2021)