ThS.BS. Nguyễn Trương Minh Thế
Giảng viên Khoa YHCT
ĐH Y Dược TP. HCM
Cảm mạo là chứng bệnh rất phổ biến, ảnh hưởng không ít đến sức khoẻ cộng đồng. Theo Y học cổ truyền, cảm mạo xảy ra khi phong tà (phong hàn, phong nhiệt) xâm phạm vào cơ thể nhân lúc chính khí giảm sút (sức đề kháng cơ thể kém).
Các phương pháp điều trị và phòng bệnh cảm mạo theo Y học cổ truyền tương đối đơn giản, rẻ tiền, hiệu quả, có thể chữa sớm tại nhà và tuyến y tế cơ sở, cộng đồng dễ chấp nhận, góp phần trong công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu.
Y học cổ truyền chia cảm mạo thành 2 thể:
1. Cảm mạo phong hàn:
- Triệu chứng: Nghẹt mũi, khàn giọng, hắt hơi, chảy nước mũi trong hoặc ngứa họng, ho, đàm nhiều trắng loãng, đau đầu, đau mình mẩy, sợ gió, sợ lạnh, phát sốt, không đổ mồ hôi, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù.
- Điều trị:
- Thuốc xông: Là phương pháp rất phổ biến và được cộng đồng ưa chuộng. Dược liệu sử dụng rẻ tiền, dễ kiếm, sẵn có ở địa phương, kết quả lại cao. Có những trường hợp cảm mạo chỉ cần xông một lần là khỏi.
Bài thuốc xông gồm: lá tre, dâu tằm, lá chanh, lá bưởi, lá tía tô, lá kinh giới, lá bạc hà, lá sả, lá hương nhu, lá bạch đàn,...
Mỗi thứ một nắm, Tổng cộng khoảng 200-300g, rửa sạch, cho vào nồi khoảng 2-3 lít nước, đun sôi. Đặc biệt những lá có tinh dầu cho vào sau khi nước đã sôi, đậy kín vung, đun sôi lại, bắc ra. Khi xông chùm chăn kín cả người bệnh và nồi xông, mở nồi nước xông từ từ cho hơi nóng mùi tinh dầu bốc lên. Thời gian xông từ 10-20 phút. Sau đó lau sạch mồ hôi, thay quần áo, tránh gió lạnh. Sau khi xông, ăn cháo giải cảm.
- Cháo giải cảm:
Gạo tẻ 30g Lá tía tô thái nhỏ 8g
Muối 1g Gừng sống 3 lát
Hành sống giã nhỏ 3 củ
Gạo nấu thật nhừ rồi cho hành, gừng, lá tía tô và muối vào. Nếu có trứng gà, đánh vào cháo 1 quả, khuấy đều, đem ra ăn khi còn nóng. Ăn xong đắp chăn độ 30 phút cho ra mồ hôi, sau đó lau khô và thay áo quần.
- Thuốc uống:
Kinh giới 12g Tía tô 12g Sinh khương (gừng sống) 3 lát
Bạch chỉ 12g Trần bì 6g
Quế chi 6g Bạc hà 10g
Sắc uống ngày 1 thang, uống 1 – 3 thang.
2. Cảm mạo phong nhiệt:
- Triệu chứng: Phát sốt, hơi sợ gió, sợ lạnh, có ra mồ hôi, đau đầu, ngạt mũi hoặc chảy nước mũi nặng, hầu họng sưng đỏ đau, ho ra đàm đặc, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch phù sác.
- Điều trị:
- Thuốc uống:
Bạc hà 10g Ké đầu ngựa 12g
Cát căn 10g Cam thảo đất 10g
Địa liền 10g Lá dâu 10g
Lá tre 10g Bạch chỉ 10g
Cúc tần 10g Cối xay 10g
Sắc uống ngày 1 thang. Uống 3 thang.
Phòng bệnh
- Trong mùa dịch: Ăn uống cân bằng đầy đủ dưỡng chất, tập luyện thể dục thể thao, nâng cao sức đề kháng, giữ cơ thể không bị lạnh khi thời tiết thay đổi.
- Phát hiện sớm để điều trị kịp thời.
- Hạn chế tiếp xúc, hạn chế tập trung đông người khi có dịch.
- Thời gian có cảm mạo hướng dẫn mọi người dùng:
- Tỏi: Mỗi bữa ăn kèm vài tép tỏi sống. Người lớn 3 tép. Trẻ em ăn 1 tép.
- Rượu tỏi: Giã nát 200g tỏi ngâm trong 1 lít rượu trong 2 ngày, lọc lấy rượu. Mỗi tuần uống 3 ngày, mỗi ngày từ 10-20 ml.
- Khi có dịch cúm dùng bông tẩm dầu tỏi bôi và hít vào lỗ mũi vào buổi sáng, chiều (hoặc nhỏ mũi). Công thức: tỏi giã nát 20g + dầu mè 200ml.
- Châm hoặc day ấn huyệt túc tam lý hàng ngày.
- Khi đã mắc bệnh: Áp dụng các phương pháp điều trị tiện lợi, đơn giản như cạo gió, giác hơi, nấu nồi nước xông, châm cứu hoặc dùng các vị thuốc sẵn có quanh nhà.
- Đối với thể nặng, liên tục sốt cao, mệt mỏi nhiều hơn, khó thở, đàm đục vàng, xanh hay các biến chứng khác… cần phải phát hiện sớm và đến ngay bệnh viện để được điều trị tích cực.
- BÀI TẬP PHÒNG NGỪA VÀ ĐIỀU TRỊ ĐAU LƯNG (15.04.2024)
- LIỆU PHÁP TIÊM TĂNG SINH - GIẢI PHÁP MỚI CHO BỆNH CƠ XƯƠNG KHỚP (29.02.2024)
- BÀI TẬP PHÒNG NGỪA VÀ ĐIỀU TRỊ ĐAU CỔ VAI GÁY (28.02.2024)
- KHÔNG NÊN UỐNG THUỐC VỚI NƯỚC TRÀ HOẶC CÀ PHÊ! (17.11.2023)
- CỨU ẤM - MỘT PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ ĐỘC ĐÁO VÀ HIỆU QUẢ CỦA Y HỌC CỔ TRUYỀN (16.11.2023)
- ĐIỀU TRỊ VẸO CỔ CẤP NHƯ THẾ NÀO? (16.11.2023)
- BÀI TẬP PHÒNG NGỪA VÀ KIỂM SOÁT ĐAU TẠI VÙNG VAI (15.11.2023)
- CHÂM CỨU ĐIỀU TRỊ ĐAU GÓT CHÂN (14.11.2023)
- ĐAU DO GÚT CẤP "DỮ DỘI" CỠ NÀO? (14.11.2023)
- BÀI THUỐC XÔNG ĐIỀU TRỊ CẢM MẠO TẠI NHÀ (11.11.2023)